Uyum Sürecinin Psikolojik Boyutları

İsviçre, sadece dört resmi dile sahip bir ülke değil, aynı zamanda her kantonun kendi lehçesini koruduğu, dilbilimsel açıdan karmaşık bir coğrafyadır. Yeni gelenler için bu durum, başarılı bir entegrasyonun ilk ve en zorlu sınavıdır.

Yüksek Almanca’dan Bern Diyalektiğine Geçiş: Bir Uyum Deneyimi

Yıl 2015’ti ve Bern’de Almanca bilme zorunluluğu gündemdeydi. Dört resmi dili olan bir ülkede, İtalyanca biliyor olmayı başlangıçta bir avantaj saymıştım. İş ve geçim kaygısı nedeniyle Almancayı erteledim. Ancak kısa süre sonra anladım ki, sokakta ve sosyal çevrede İtalyanca ile anlaşmak imkansızdı.

Hemen harekete geçerek kendi düzenimi kurdum ve Yüksek Almanca (Hochdeutsch) öğrenmeye başladım. Bir süre sonra Hochdeutsch’u anlamama rağmen, öğrendiğim dil sosyal çevremde ve iş gereği insanlarla muhatap olurken ilk adımda işe yaramıyordu. Çünkü yerel Bern Almancası (Bärndütsch) vardı. Karşımdaki kişiyi anlamamak, anksiyete ve özgüven kaybıyla karşılaşmama neden oluyordu. İnsanlara sürekli, “Özür dilerim, yüksek Almanca konuşur musunuz?” demek zorunda kalıyordum. Çoğu kişi nezaketle karşılıyordu, ancak “Bern’de yaşıyorsun!” diyenler moralimi bozuyordu.

Şimdi biliyorum ki, entegrasyon süreci teknik bir kayıt işlemi değil; psikolojik bir dengedir.

İsviçre’nin İletişim Katmanları: Hochdeutsch ve Diyalekt Ayrımı

İsviçre’nin Almanca konuşulan bölgesinde karşılaştığınız ilk karmaşa, iki temel iletişim katmanının varlığıdır:

1. Yüksek Almanca (Hochdeutsch / Schriftdeutsch)

Bu, yazılı, resmi ve bürokratik dildir. Okul kitapları, yasalar ve tüm resmi yazışmalar bu dildedir. Hayati ve hukuki süreçleri yönetmek için temel olarak öğrenilmesi zorunlu olan dildir.

2. İsviçre Almancası (Schweizerdeutsch)

Bu, konuşma diline ait bir diyalekt (lehçe) grubudur. Gündelik hayatın, arkadaş ortamının ve samimi iletişimin tek dilidir. Gramer ve kelime haznesi olarak Hochdeutsch’tan ayrılır. Gerçek sosyal kabul, bu diyalektleri anlamakla başlar.

---

İsviçre Almancası Diyalektlerinin Çeşitliliği ve Grupları

İsviçre Almancası (Schweizerdeutsch), Alemannik dil ailesine ait olup, coğrafi ve kültürel farklılıklar nedeniyle oldukça zengin bir çeşitlilik gösterir. Bu diyalektler üç ana coğrafi ve dilsel gruba ayrılır:

A. Yüksek Alemannik (Hochalemannisch)

A. Yüksek Alemannik (Hochalemannisch)

Bu grup, Almanca konuşulan İsviçre’nin en yaygın ve merkezi diyalekt grubudur. Ekonomik ve nüfus yoğunluğunun fazla olduğu büyük kantonların çoğunu kapsar. Örneğin;

• Zürih Almancası (Züritüütsch): Ekonomik merkez olması sebebiyle en çok duyulan lehçedir.
• Bern Almancası (Bärndütsch): Genellikle daha yumuşak bir melodiye sahip olmasıyla bilinir.

B. En Yüksek Alemannik (Höchstalemannisch)

Bu diyalekt grubu, coğrafi olarak Alplere yakın, izole ve dağlık bölgelerde konuşulur. Bu izolasyon, dilin eski özelliklerini korumasına neden olmuştur ve diğer İsviçrelilerin bile anlamasını zorlaştırır.

• Wallisertiitsch (Valais/Wallis): En tipik örnektir ve Cermen dillerinin en muhafazakâr diyalektlerinden biri olarak kabul edilir.

C. Alçak Alemannik (Niederalemannisch)

Bu diyalektler, genellikle Almanya ve Fransa sınırlarına yakın bölgelerde bulunur ve komşu ülkelerin lehçeleriyle benzerlikler gösterir.

Basel Almancası (Baseldeutsch): Bu bölgeye özgüdür ve Almanya’daki Badisch lehçelerine yakınlığı ile bilinir.

---

Başarılı Entegrasyonun Temelleri: Dil ve Saygı Kuralı

Tecrübelerime göre, İsviçre’de dil öğrenmek ve yerleşmek, geliş yolunuz ne olursa olsun (iltica, evlilik veya iş sebebiyle) iki temel kurala dayanır:

1. Saygı

Buraya ait olan her şeye; bir bitkiden komşunuza, bir bürokrata duyacağınız saygıdan bahsediyorum. Bu şekilde kendinizi iyi hissedecek ve insanların saygısını kolaylıkla kazanacaksınız.

2. Dil

Kendinize saygınız olsun istiyorsanız, en azından kendinizi ve derdinizi anlatacak kadar dil bilmelisiniz. Burada C1/C2 seviyelerine ulaşmaktan bahsetmiyorum. Zaten devlet destekli birçok ücretsiz kursun teşvik edildiği bu ülkede, günümüz teknolojisiyle de desteklendiğinde, dil problemini kısa sürede çözmeniz mümkündür.

Dil ve saygıyı temel aldığınızda, entegrasyon kendiliğinden gelecektir.